Energie én kosten besparen via collectieve installaties

/in , , /door

Veranderende wet- en regelgeving biedt u aantrekkelijke kansen om energie – en dus kosten! – te besparen. Bouwnext helpt u die kansen te benutten door complexen te voorzien van slimme collectieve verwarmingsinstallaties.

Nieuwe mogelijkheden BENG en Warmtewet

Vanaf 1 januari 2021 gelden de nieuwe BENG-eisen voor het vaststellen van energieprestaties van gebouwen. De nadruk ligt daarbij op een goed geïsoleerde gebouwschil en er dient 50% hernieuwbare energie te worden opgewekt op het eigen perceel. Dat is doorgaans meer dan de eigen elektriciteitsvraag. Daarnaast is het door de vernieuwde Warmtewet sinds 1 juli 2019 niet meer noodzakelijk om de levering van warmte individueel af te rekenen. Warmtelevering kan nu deel uitmaken van de huurovereenkomst. Dat biedt nieuwe mogelijkheden voor energiebesparing via collectieve verwarming. Al in 2014 hebben wij bij een project in Vroomshoop aangetoond hoe interessant die mogelijkheden kunnen zijn: één gasketel voor de verwarming van 22 appartementen, met slechts € 6 per maand variabele energiekosten voor verwarming en warmwater!

Afzonderlijke installaties voor verwarming en warmwater

Een volgens BENG-normen geïsoleerde woning hoeft alleen tijdens de vier koudste maanden van het jaar te worden verwarmd. Laagtemperatuur van maximaal 45 graden is daarvoor voldoende. Voor warmwater daarentegen is het hele jaar door behoefte aan een temperatuur van 58 graden of hoger. Dat kan voor 75% met zelf opgewekte hernieuwbare energie. Met andere woorden: voor verwarming is een warmtepomp gunstig en voor warmwater zonne-energie.

 

blank

Flat-rate afrekening verwarming

Verwarmen kan eenvoudig collectief, voor het hele complex. Verbruik en afschrijving laten zich simpelweg verdisconteren in de servicekosten. Wel zo fair voor de bewoner die nu veel te veel betaalt, omdat zijn onder- en bovenburen nauwelijks de verwarming aan hebben. Zat je met collectieve systemen in oude complexen al gauw op variabele kosten van € 60 tot € 90 per maand, nu is een flat-rate doorberekening van € 5 tot € 9 per maand absoluut haalbaar. Grote verschillen in energiekosten zijn niet meer aan de orde en dus kunnen we voor verwarming prima uit de voeten met een collectief systeem. Voor warmwater moet wel individueel worden afgerekend, omdat het verbruik sterk afhankelijk is van het gedrag van de bewoner.

Warmtepomp en zonnecollectoren

Vanuit dit nieuwe inzicht is een sterk vereenvoudigde installatieopzet mogelijk. Een collectieve bodemwater-warmtepomp zorgt voor verwarming en koeling in elk appartement. Warmwater wordt rechtstreeks geproduceerd met zonne-energie. Bijvoorbeeld via een collectief zonnepanelen-dak dat via kWh-meters energie levert aan warmwater-accu’s. De afrekening vindt simpelweg via de servicekosten plaats.

Meer weten?

Nieuwe regelgeving, nieuwe inzichten, nieuwe kansen. Voor uw corporatie én voor uw huurders. Meer weten over technische aspecten of eerder door ons gerealiseerde projecten? Bel ons op 06-53256829

blank

Ook in Oostenrijk wordt op deze manier de projecten ontworpen, aanleiding is het Loden Areal in Innsbruck (2013)van de woningbouwvereniging Neue Heimat. Neue Heimat biedt nu in Schawz sociale woningen aan voor € 5,- /m2.mnd inclusief verwarming en warm water.

blank

Data, data en nog eens data

/in , , , /door

Data is belangrijk om toekomstige woningen van de juiste 30-jarige energie garantie te voorzien. Data van de monitoring is ook heel belangrijk om achteraf te kunnen meten of alle zaken wel of niet naar behoren werkt. Geeft de verwarming wel de juiste temperatuur, is de ventilatie wel goed ingeregeld en eentje die ook wel eens hoor staat het raam in de winter open? Die laatste vind ik wel heel erg bemoeiziek, die gebruiken we dan ook niet.  In China Gaobeidian staat het op het raam: Lente en herfst is het fijn om het raam open te doen, maar als de temperaturen serieus worden in de winter en zomer dan gelieve het raam dicht te houden.blank

Wat je nu meten? Daar is gelukkig vanuit de stroomversnelling een protocol voor gemaakt:

  • Totale jaarlijkse duurzame opwekking elektrische energie
  • Netto jaarlijkse ruimteverwarmingsvraag
  • Netto jaarlijkse warm tapwater warmtevraag
  • Elektriciteitsgebruik warmteopwekker
  • Elektriciteitsgebruik hulpsystemen (ventilatiesysteem)
  • Elektriciteitsgebruik hulpsystemen (overig)
  • Huishoudelijk verbruik bewoners
  • Totale jaarlijkse energievraag

Maar ook:

  • Temperatuur woonkamer
  • Vochtigheid
  • CO2 gehalte
  • VOC is aan te bevelen

In China vinden ze ook het fijnstof belangrijk, gelukkig wordt dat hier ook onderkent. Want tijdens het koken loopt het fijnstof in huis zeker snel omhoog.

Over het geheel is het gebruik van de woning goed weer te geven in ruimteverwarmingsvraag in kWh/m2y. Gebruik je 800 m3 gas en is het oppervlak 100 m2 verwarmt vloeroppervlak dan is de warmtevraag 80 kWh/m2y. Dit is een mooie indicator voor en na de renovatie.blank

Als je de data van een aantal woningen of appartementen bij elkaar zet zie je bovenstaande normaalverdeling zoals die ook op de website van het passivhaus in Duitsland terug te vinden is.

De laagste verbruik eerst en het hoogste verbruik als laatste. In deze normaalverdeling is goed te zien dat er een aantal uitschieters zijn. Dat vinden we ook in onze eigen data terug. Is dit te voorkomen? Soms wel maar vaak ook niet. Iedereen zegt: “Ja dat is bewoners gedrag”. Nou nee niet altijd het kan ook zijn dat je tussen een aantal appartementen zit waarbij de bewoners vaak niet thuis zijn, of andersom jij wilt het 22 gr hebben terwijl je buurman 18,5 gr al voldoende vindt. Op te lossen? Soms met een energiecoach maar meestal niet omdat je buurman geen aanstalten maakt om zijn huis meer te verwarmen.

We hebben nu al vele woningen de data verzameld en zien dat onze nZEB-tool berekeningen na opschonen van de uitschieters gelijk is aan de normaalverdelingsgemiddelde. Als onze berekeningen tussen de 10 en 20 kWh/m2y zit dan kunnen we stellen dat de laagste in de buurt van de helft zit en de “gewone” hoogste 2 keer het verbruik heeft. Uitschieters daarentegen zijn soms wel 3 of 4 keer het berekende waarde. Als we een 30 jarige energiegarantie geven kunnen we dus stellen: de berekende waarde x 2 en de bewoners hoger dan 2 x de waarde (dit is nooit meer dan 10%) uitsluiten. Dat ziet er dan zo uit: 12,5 kWh/m2y berekend = 25 kWh/m2y voor alle bewoners minus 10%. Deze garantie is goed te geven en dekt de lading net als mijn garantie op mijn auto en de hoog voltage accu die erin zit. Er zijn nu eenmaal restricties die een garantie betaalbaar maken.

Toch zie ik vaak, vooral bij uitvoering van de Energie Prestatie Vergoeding (EPV), dat alle 100% van de woningen aan de EPV moet voldoen. Of dat het project mislukt is omdat niet iedereen de betaalbaarheid haalt. Als je met deze “redelijk beperkte” garantie rekening houdt bij de uitwerking is de betaalbaarheid groter en realistischer dan als je de 100% wilt halen wat expliciet inhoudt dat vermogen groter moet worden, dat de berekende waarde eerst x 2 moet als gemiddelde en dat de betaalbaarheid uitgerekend moet worden door nogmaals x 2 te doen. Projecten waar het eerlijke verhaal wordt verteld bijvoorbeeld bij VvE’s met blokverwarming herkennen ze dit fenomeen al vooraf en is de verwachting prima. Ook NOM renovaties met dezelfde data structuur en hetzelfde concept is bij de ene woningbouwvereniging altijd onenigheid terwijl de nadere vereniging het prima vindt. Wethouders, en beleidsmedewerkers, die alleen afgaan op wat ze horen en zonder onderbouwing al bij voorbaat roepen dat het project mislukt is remmen de transitie. Jammer…

blank

Cobouw Award 2019 net niet gewonnen

/in , , /door

21 november 2019 was de uitreiking van de Cobouw Award voor het meest duurzame project van NL. Het nieuwe kantoor van Triodos bank heeft gewonnen. Hierbij het jury rapport:

VVE Ellen
Bouwnext (Carl-Peter Goossen)
Segon (Joost Schretlen)
Renolution

“Eindelijk eens een innovatie op financiën.”
“Financieel hebben ze een steen verlegd.”
“De bedenker is een doorzetter. Slaat soms door met Exelsommetjes, maar krijgt het toch voor elkaar om mensen bij elkaar te krijgen.”

Even eerlijk als kwetsbaar. Maar vooral een overwinning op het onmogelijk geachte. Door het bij elkaar brengen van de juiste mensen, uithoudingsvermogen, visie, door op te staan na het vallen en door een serviceapparaat (tot ijsjes uitdelen aan toe) dat zijn weerga niet kent. Dat is VV Ellen in Assen. Het complex uit 1963 is nu Passief Plus. Nul-op-de-meter en zelfs iets meer. Een flat met 28 appartementen en evenveel huishoudens. Zie die maar eens op een lijn te krijgen. En te tevreden. Eerlijk is eerlijk in een VVE lukt dat never nooit. Maar de woonlasten zijn na de verbouwing gelijk aan die daarvoor. En de garantie van 30 jaar spreekt boekdelen en niet zo zeer het ontwerp met zonnepanelen op het dak. Het is het financieringsmodel dat de jury in het bijzonder aanspreekt: De VVE gaat een lening aan bij de bank. De bewoners betalen de lening af via de verhoogde servicekosten. Maar die verhoging is marginaal, omdat de onderhouds- en energiekosten daalden door de renovatie. De garantstelling van de gemeente Assen maakt het model compleet en zorgt voor een relatief lage rente. En al duurde deze pionierstocht jaren. Landelijke uitrol is in zicht. En dat is een zeer verdienstelijke prestatie. VVE-complexen in Nederland verouderen. Grote problemen dreigen zonder dit soort oplossing. VV Ellen geeft gemeenten en eigenaren hoop en zicht op voldoende verbouwvermogen. Met vergelijkbare, opstartende initiatieven in Rijswijk, Amsterdam, Groningen en Drenthe en een potentie van nu al 20.000 VVE’s in Nederland is dit project echt een duurzame doorbraak. Zelfs in China houden ze al van Ellen. Gewoon omdat het de bouw anders maakt.

blank

op naar de volgende!

blank

In China gebeurt het!

/in , /door

blank Dit artikel van Lloyd Alter geeft goed aan wat er allemaal gebeurd op dit moment in China. Het was een geweldige reis. Waar wij elk passiefhuis als een overwinning vieren, maken zij gewoon 1,2 miljoen m2 passiefhuis per jaar! Fijn stof een probleem dan maken we WTW’s met een fijnstof indicatie en sturen we daar op. De grote schaal zorgt ervoor dat ze dingen eenvoudig voor elkaar krijgen. Een opzet als deze is natuurlijk in NL ook mogelijk. We denken dan dat we kleine raampjes en dikke muren krijgen zoals de passiefhuizen die we op vakantie zien, maar ons klimaat laat gewoon grote ramen toe, die zelfs meer warmte opleveren dan dat er verloren gaat door een raam. Dus mensen we gaan het ook gewoon DOEN! De investeringskosten liggen misschien 2% hoger, de verwarming en koeling kosten zijn per jaar zeker 80% lager. Het is niet voor niets dat we woonlasten neutraal kunnen renoveren met gebruik van passiefhuis aanpak.

blank

Hierboven zie je een gedeelte van Gaobeidian Railway City het grootste passiefhuis project van de hele wereld. Gaobeidian regio wil over 10 jaar dan ook groter zijn dan Beijing.

blank

Dat het niet altijd goed gaat is te zien in Beijing west, waar de ene appartementen gebouw traditioneel gemaakt wordt en de ander, bij uitzondering, als passiefhuis. Zegt u het maar welke u liever heeft.

blank

Isoleren, isoleren en isoleren.

/in , , /door
Hoevaak horen wij dit niet. Afgelopen 25 juni 2019 hebben we de Mitros wedstrijd  -isolatie uitdaging- gewonnen. Het idee is om de gevel met maximaal 3 cm te kunnen isoleren. We hebben samen met Nieuw wonen van Volker Wessels en anderen echt een leuk concept neergezet. Een samengestelde isolatieplaat die aan de buitenzijde voorzien kan worden van een 3D print van metselwerk steentjes of andere afwerking gelijk aan de afwerking van het bestaande pand die we daarvoor scannen. Data2fabriek zeg maar. Een mooie manier om op te kunnen schalen.
Toch wil ik echt wel duidelijk maken dat het isoleren maar een klein onderdeeltje is waar je niet mee begint. Je start met ventileren en luchtdicht maken. Hu? Luchtdicht dan kan je toch niet meer ventileren? Toch wel, gestuurd ventileren begint juist met de kierenjacht.
In de introductie van het MB-900 dumps
ms-300 dumpsEurophit project kan je lezen dat een goed plan eerst begint met de ramen en ventilatie, stap 2 eenvoudige isolatie zoals dak en beganegrondvloer en de PV panelen stap 3 de gevel isolatie en dan de aanpak van de warmteopwekker.
Echt in het verleden zo vaak gezien dat de ventilatie niet werd aangepakt als eerste stap met een muffe ongezonde situatie als gevolg.
Zo en nu nooit meer vergeten: begin bij de ventilatie!
blank
Trouwens dit consortium heeft juist ook de ventilatie integraal opgenomen in het plan.
Bestaande uit Nieuw Wonen Volker Wessels, de Bonth van Hulten, BASF, Bisoton, James Hardy, Tegnis, Comfort Company en wij.
Hier kan de presentie downloaden.
blank

Duurzaam Bouwen is duur – Business as usual is onbetaalbaar

/in , , , /door

De bouwsector heeft een belangrijke rol bij de EU-doelstellingen voor energie-efficiëntie: circa 40% van het energieverbruik en een derde van de CO2-uitstoot zijn toe te schrijven aan gebouwen. Met de realisatie van Nearly 0 Energy Buildings (bijna-energieneutrale gebouwen) in de hele EU vanaf 2020, verminderen deze cijfers aantoonbaar en duurzaam. De meeste gebouwen in Europa zijn wat betreft energie-efficiëntie nog niet gemoderniseerd en vormen dus een aanzienlijk potentieel voor besparingen. Ze worden aangepakt op basis van de bepalingen van de EPBD, de Europese richtlijn energieprestatie gebouwen.

Afgelopen 3 jaar heb ik wat rondgereisd in de EU om alle successen te bekijken: Brussel, Hanover en Tirol springen er boven uit. Vooral het succes van Brussel sprak me aan: een goed duidelijke berekening die alle energie in huis op een eerlijke manier uitreken zodat je er mee kan ontwerpen. Vooral dan gaan ontwerpers van de gebouwen en installaties anders tegen de materie aan kijken: meer isoleren minder installatie of andersom minder isoleren en meer installatie. U mag kiezen welke kant u op wil.

Besparen
Er zijn goede redenen om prioriteit te geven aan energiebesparing. Energie uit hernieuwbare bronnen is niet onbeperkt en niet in dezelfde mate overal beschikbaar. De beschikbare ruimte voor wind- of zonne-energie systemen is meestal zeer beperkt, vooral in de steden. Energie uit biomassa is slechts ten dele een redelijke en duurzame oplossing. Als te veel gebouwen houtkorrels voor verwarming gebruiken, kan de benodigde grondstof niet snel genoeg groeien.
Verminderen we de energievraag voor gebouwen met 90%, dan zal de situatie er heel anders uitzien. Diverse studies tonen aan dat een optimum wordt bereikt wanneer een gebouw verwarmd wordt uitsluitend via de toevoerlucht van een warmteterugwinning ventilatiesysteem. Zorg er wel voor dat de oppervlakte temperatuur binnen van de ruiten, kozijnen en buitenwanden niet lager is dan 4 graden onder de ruimtetemperatuur. Dan ben je de kouval kwijt en kan je heel mooie verwarmingssytemen maken.
MB-240 dumps
MB-300 dumps
Het Passiefhuis is een concept dat al meer dan 20 jaar de ideale basis blijkt voor bijna-energieneutrale gebouwen. In heel Europa zijn er al tal van voorbeelden van gebouwen die bijna energieneutraal zijn, door een combinatie van de Passiefhuis standaard met hernieuwbare energiebronnen. Sommige van deze zijn gebouwd tussen 2012 en 2015 in de voorbeeldregio’s van het PassREg project. Wij hebben daar keihard aan getrokken om ook in NL een aantal goede voorbeelden te maken. Een overzicht van deze bijna-energieneutrale gebouwen, samen met tal van foto’s, technische specificaties, projectbeschrijvingen en ander materiaal, is te vinden op http://www.passreg.eu.
Dat keihard trekken en duwen was nodig omdat vele ontwerpers in een soort “MTS reflex” vallen als het anders moet. Het is goed mogelijk om met een haarföhn je huis warm te houden. Als je dat zo zegt dan zie je ze ja knikken. Maar als ze het moeten maken wordt het een ander verhaal.

22 zorgcomplex Vroomshoop
Woningcorporatie Mijande Wonen bouwde in Vroomshoop voor bewoners met een verstandelijke en/of lichamelijke beperking 21 appartementen en één ‘ouder-kind voorziening’ met gemeenschappelijke voorzieningen als woonkamers en keuken. Het zorgcentrum is gebouwd met vertrouwde bouwmaterialen zoals kalkzandsteen en gemetselde buitenspouwbladen. Mijande schreef een tender voor het meest duurzame project met een maximaal budget van € 2.325.000,- voor 2150 m2. Het heeft er toe geleid dat er een zeer kosten efficiënt gebouw er neer is gezet!
Karsten bouwbedrijf, BouwNext en Alferink gingen de uitdaging aan. Het contract bestond uit een handdruk en daarmee was het vertrouwen in het team gezet. Door passief te bouwen werd dit project een voorbeeld om de voordelen van een passiefhuis te laten zien: een zeer hoog comfort met stookkosten voor verwarming en warmwater van maar € 6,-/mnd per appartement “flat rate”. Het grappige was dat de administratieve kosten voor registratie van de verwarmingskosten hoger is (€3500,-) dan de werkelijk energie kosten (ca. €2500,-), we hebben die registratie maar weg gelaten.

Nee bijna-energieneutraal bouwen hoeft voor investering niet duurder te zijn dan wat we nu “normaal” vinden. Maar in de exploitatie zien we een warmtevraag die 90% lager is dan normaal en kunnen we zeker geld verdienen naar de huidige maatstaven! Nee, duurzaam bouwen is duur – business as usual is onbetaalbaar!

blank

Lef in de bouw

/in , /door

“Wie is er hier bang?” Stel je voor dat je die vraag in een ontwerpteam zou stellen. Wat zou je dan voor antwoorden krijgen? “Hoe bedoel je dat?” of “Ik niet, waarom vraag je dat?”
Toch komt die vraag geregeld in me op.

Vol enthousiasme heeft iedereen binnen het team zich geschaard achter de nieuwe werkmethode rondom integraal bouwen. Adviseurs, gebruikers, opdrachtgever en wellicht al een aannemer. Ergens beseft iedereen wel dat dit naar een optimaler gebouw moet leiden dan de traditionele aanpak. Van tevoren zijn er wat vragen gesteld en opmerkingen gemaakt om deze werkmethode zo goed mogelijk van de grond te krijgen: “Het is goed om echte interesse hebben in het vakgebied van de ander” en “Een probleem zien we als een gezamenlijk uitdaging”.
az-900 dumps
ms-900 dumps
Tijdens het proces blijkt dat een van de adviseurs opnieuw vanuit zijn vertrouwde schiereiland het project aan het benaderen is. Het is blijkbaar toch wel erg veilig om je eigen terrein goed af te schermen. Een ander houdt vast aan een vertrouwde oplossing die “altijd goed werkt”, terwijl een alternatieve oplossing bij andere disciplines toch vele voordelen heeft.

Weg met die dubbele agenda’s! Weg met die beschermingsmechanismen! Wees transparant en open! Wees integer en betrouwbaar!

Is dit een morele oproep? Ja inderdaad! Want ik ben ervan overtuigd dat deze zaken essentieel zijn om goed integraal te kunnen samenwerken. Integraal werken is geen nieuwe truc of de laatste hype! Het is optimaal teamwork waarbij je als persoon geheel bent betrokken. Het vraagt niet alleen een nieuwe werkvorm maar vooral een andere mentaliteit. Het gaat om je “zijn”.

Deze omslag vergt moed! Wie maakt de omslag van wantrouwen naar vertrouwen? Wie maakt de omslag naar kennis delen? Er zijn nog steeds veel bedrijven die op hun kennis gaan zitten in de hoop dat te kunnen vermarkten. De kans is groot dat deze kennis binnen twee jaar gestolde kennis blijkt te zijn. Wie denkt er eerst aan het grotere belang van het gebouw en dan pas aan zijn eigen omzet? Wie ontdekt ook dat eerlijk en open samenwerken leidt tot meer optimale gebouwen en duurzame langere samenwerkingsverbanden?

Iemand stelt de vraag: “Maar wordt je dan niet veel te kwetsbaar?” Je wordt inderdaad soms teleurgesteld in mensen en je zal – vroeg of laat – ook een keer je neus stoten. Toch vallen deze tegenvallers naar mijn overtuiging in het niet bij de voordelen van echt integraal denken en werken.

Ja, het vergt inderdaad een stap! Voor sommigen zelfs een grote stap. Het licht moet aan gaan. Wie durft?

Integraal Samenwerken IPD

/in , , /door

In Vroomshoop hebben wij als BouwNext samengewerkt met bouwbedrijf Karsten, Alferink installaties en Mijande wonen. De uitvraag van Mijande vroeg om een andere samenwerking dan gebruikelijk. Het opstellen van een contract volgens de UAV GC, DNR oid. dekte niet de lading. Immers je wilt vertrouwen vast leggen in een contract en niet het wantrouwen. Daar zit de crux: contracten maak je omdat je geen vertrouwen hebt. Bij de 21 zorgappartementen zijn we voor de handdruk gegaan en dat is tot de oplevering nog steeds de stand van zaken. De attitude is dat je elkaar niet moet beduvelen en als er iets aan de hand is je samen eruit moet komen.

Kwetsbaar opstellen, doorvragen ipv. wijzen en tot op het bot vertrouwen is een “dappere”opstelling. Deze opstelling wordt als onprofessioneel aangemerkt. Terwijl dat toch echt de hoogste slagingskans geeft en een optimalisatie van het project. Je bent dienstbaar aan het project in plaats van “whats in for me” gedrag tonen. Toch wil je graag een contract opstellen. Binnen BouwNext hebben we ook een contract, een contract van een 1/2 A4 waarin staat dat je verplicht bent om alle projecten op de server te zetten en dat alle gegevens (kennis dus) die op de server staan van alle leden is. Dit is het omgekeerde van een normaal contract zodat je vertrouwen moet hebben dat de ander niet met jouw kennis aan de haal gaat.
2V0-620
3V0-624
Daarom heb ik een voorzet gemaakt van een contractopstelling voor IPD Integrated Project Delivery (integrale project ondersteuning). De AIA ( the american institute of architects) heeft hiervoor al eens een handleiding voor geschreven in 2007. Monika Chau heeft deze manier van contract problematiek al eens van commentaar voorzien, deze heb ik opgenomen in deze voorzet. Samen met Dik Spekkink die het laatste stuk heeft geschreven die als annex kan dienen voor de UAV GC en de DNR geeft het inzicht waar allemaal aan gedacht moet worden. Het geheel is onder de GNU voorwaarden, je mag het gebruiken, veranderen, maar wel terugkoppelen en niet doorverkopen.

IPD juridisch bekeken

 

Hier staat het PDF bestand, Word bestand en de annex in PDF